Co zrobić, gdy testament budzi wątpliwości?

Zdarza się, że treść testamentu wywołuje w rodzinie spore zaskoczenie – nieoczekiwany spadkobierca, wydziedziczenie czy kosztowny zapis nie zawsze idą w parze z oczekiwaniami najbliższych zmarłego. Czy testament da się zakwestionować? Tak, ale tylko w określonych sytuacjach i w określonym czasie.

Kiedy?

Testament musi zostać złożony w sądzie w toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku. Wszczęcie takiego postępowania to sygnał, że właśnie teraz należy zgłosić swoje wątpliwości – później może już nie być na to szansy.

Dlatego tak ważne jest, aby w odpowiedzi na wniosek o stwierdzenie nabycia spadku wskazać wszelkie okoliczności i dowody, które mogą przemawiać za tym, że z testamentem coś jest nie tak.

Jeśli testament otwiera notariusz, wątpliwości należy zgłosić jeszcze przed dokonaniem tej czynności.

Nieważność testamentu 

Kodeks cywilny przewiduje trzy główne przesłanki nieważności testamentu:

1. Testament został sporządzony w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli
Chodzi o sytuacje, gdy testator – np. z powodu choroby psychicznej, otępienia lub przemijającego zaburzenia świadomości – nie był w stanie zrozumieć, co robi, jaki majątek posiada i komu go przekazuje.
Brak swobody może wynikać np. z presji lub przymusu psychicznego, który uniemożliwił podjęcie niezależnej decyzji.

2. Testament został sporządzony pod wpływem błędu
To przypadek, gdy spadkodawca działał w oparciu o nieprawdziwe przekonanie, które miało istotny wpływ na treść testamentu – np. był błędnie przekonany, że osoba, której przekazuje majątek, jest jego krewnym lub ciężko choruje.

Pod tę przesłankę podpada także podstęp – czyli celowe wprowadzenie testatora w błąd.

3. Testament został sporządzony pod wpływem groźby
Testament jest nieważny także wtedy, gdy spadkodawca sporządził go pod wpływem groźby – nawet jeśli została ona wywiedziona przez osobę trzecią, a nie bezpośredniego spadkobiercę.

Kiedy powołać się na nieważność?

Na nieważność testamentu można powołać się w terminie 3 lat od dnia, w którym osoba mająca w tym interes dowiedziała się o przyczynie nieważności, nie później jednak niż 10 lat od śmierci autora testamentu.

Testament sfałszowany

Wątpliwości może też budzić autentyczność testamentu – zwłaszcza własnoręcznego. Jeżeli istnieje podejrzenie, że testament nie został sporządzony przez zmarłego, konieczna będzie analiza biegłego pismoznawcy, który porówna dokument z pewnymi próbkami pisma ręcznego testatora (na przykład z innymi dokumentami, o których wiadomo na pewno, że sporządził je testator).

Fałszerstwo testamentu to przestępstwo. Osoba, która dopuściła się takiego czynu, może ponieść odpowiedzialność karną.

Podsumowanie

Testament może budzić wątpliwości – zarówno co do swojej treści, jak i autentyczności. Jeśli masz podejrzenia, że został sporządzony pod wpływem choroby, błędu, nacisku lub wręcz sfałszowany, nie zwlekaj z działaniem. Czas i dowody mają kluczowe znaczenie w takich sprawach. 

Masz pytania dotyczące testamentu lub sprawy spadkowej?  Skontaktuj się – wspólnie przeanalizujemy sytuację i zaplanujemy możliwe kroki.