Akty Własności Ziemi wydawane były w latach 70. rolnikom indywidualnym, którzy spełnili warunki uwłaszczenia – a więc na dzień 4 listopada 1971 roku posiadali samoistnie nieruchomość wchodzącą w skład gospodarstwa rolnego, którą to nieruchomość oni sami lub ich poprzednicy objęli w posiadanie na podstawie zawartej bez prawem przewidzianej formy umowy sprzedaży, zamiany, darowizny, umowy o dożywocie lub innej umowy o przeniesienie własności, o zniesienie współwłasności albo umowy o dział spadku – bądź też, bez spełnienia wymogów “nabycia bez właściwej formy” posiadali nieruchomość od 5 lat (w dobrej wierze) lub od 10 lat (w złej wierze). Współcześnie AWZ nie są już wydawane, a osoba, która spełniała powyżej opisane warunki może domagać się stwierdzenia nabycia własności nieruchomości przez sąd rejonowy (więcej o uwłaszczeniu w artykule Co to jest uwłaszczenie?).
AWZ zagubiony
Trudność pojawia się w sytuacji, gdy wiemy lub podejrzewamy, że AWZ został wydany, jednak w żaden sposób nie możemy go odnaleźć w archiwach rodzinnych. Tymczasem, dokument ten to absolutna świętość, podstawa nabycia własności, bez której nie założymy na przykład dla nieruchomości księgi wieczystej (a w każdym razie nie ujawnimy w księdze własności naszej lub naszych poprzedników prawnych – na których AWZ był wydany).
W pierwszej kolejności Aktu Własności Ziemi szukać należy w archiwum gminy, w obszarze której znajduje się nieruchomość – to tam przechowywana jest dokumentacja związana z uwłaszczeniami. Jeśli AWZ zalega w aktach gminnych, otrzymać możemy jego odpis, jak również odpis innych dokumentów (na przykład protokołu, na podstawie którego stwierdzone zostało uwłaszczenie).
Niestety zdarza się, że archiwum gminne nie będzie nam pomocne (czasem akta zgubiły się w ciągu tych 50 lat, zostały zniszczone w powodzi czy pożarze). W takiej sytuacji można jeszcze zwrócić się do odpowiedniego Starostwa Powiatowego (być może odpis AWZ znajdować się będzie w wydziale geodezji). Warto też skontrolować, czy dla nieruchomości na pewno nie była prowadzona księga wieczysta – być może Akt znajduje się w Wydziale Ksiąg Wieczystych sądu.
Jeśli nie znajdziemy AWZ, sytuacja robi się nieciekawa – nie mamy dowodu na to, że nieruchomość jest już naszą własnością. Teoretycznie nie powinno się prowadzić sprawy drugi raz o to samo, jednak jeśli nie wiemy, czy rzeczywiście taki dokument kiedykolwiek istniał, można spróbować złożyć wniosek o uwłaszczenie przed sądem. Jeśli jest to niemożliwe lub jeśli nie mamy dowodów – jedyną drogą może okazać się postępowanie o zasiedzenie.
AWZ z błędami
Drobne, oczywiste omyłki pisarskie pojawiające się w treści AWZ, są możliwe do poprawienia w drodze sprostowania. O tym, w jaki sposób przeprowadzić takie postępowanie, pisałam w poście Sprostowanie AWZ”. Tylko dla przypomnienia: stosowny wniosek złożyć należy w urzędzie gminy, wskazując jednocześnie, zmiany czego się domagamy, ewentualnie przedkładając stosowne dowody (na przykład akt stanu cywilnego – jeśli wskazujemy, że doszło do literówki w nazwisku).
Co innego, gdy chodzi nam o coś więcej niż tylko “drobną omyłkę” – na przykład, gdy twierdzimy, że osoba która uzyskała AWZ nie władała nieruchomością i nie powinna stać się jej właścicielem. Ponieważ Akty Własności Ziemi były wydawane w latach 70., obecnie już od wielu lat są prawomocne, a ich zmiana nie jest możliwa. Treść Aktu, nawet wadliwa, obowiązuje i trudno z nią polemizować. Jeśli – kontynuując opisany przykład – na “naszą” nieruchomość AWZ uzyskał ktoś inny, prawdopodobnie wnieść będziemy musieli wniosek o stwierdzenie zasiedzenia, wskazując jako właściciela osobę wskazaną na Akcie.
0 komentarzy